‘Je maakt doelstellingen haalbaar én goed uitlegbaar’
Hoe duurzaam is jouw asfaltproject? Aan welke knoppen kun je draaien? En hoe kom je tot heldere afspraken met een opdrachtnemer? De tool Aanpak Duurzaam Asfalt biedt van begin tot eind ondersteuning bij een project. Een van de ontwikkelaars is Pascal Kregting van Bouwend Nederland. Hij vertelt hoe je die milieu-impact verkleint en wat de tool hierin kan betekenen.
Asfalt associeer je niet direct met duurzaamheid. Denk alleen al aan de CO2-uitstoot van een asfaltcentrale. Of de impact van het winnen van grondstoffen (stenen, bindmiddel, bitumen). Toch zijn er legio mogelijkheden om te verduurzamen, vertelt Kregting. Als adviseur bij Bouwend Nederland is hij verbonden aan de Vakgroep Bitumineuze Werken, die de belangen van asfaltproducenten vertegenwoordigt. Ook is hij nauw betrokken bij een nieuwe tool voor het verduurzamen van asfaltprojecten.
Om welke tool gaat het?
‘Kort gezegd: de Aanpak Duurzaam Asfalt helpt op eenvoudige wijze bij het verantwoord inkopen en toepassen van duurzaam asfalt. De tool ondersteunt bij het maken van keuzes, maar ook bij de afspraken tussen opdrachtgever-opdrachtnemer en alle monitoring tijdens en na een project. Met behulp van de tool bepaal je vooraf duurzaamheidsscores voor een project. Dat doe je op basis van vijf waardes. De eerste is CO2-uitstoot, want 80 tot 95 procent van de impact zit ‘m nu eenmaal in de productie van asfalt en het winnen van grondstoffen. Maar de tool laat je ook beter kijken naar het aandeel circulariteit, innovatie, materieel en omgeving. Zodat je alle aspecten meeneemt. Je laat als opdrachtgever zien: dit vind ik belangrijk, op deze onderdelen ga ik sturen.’
Voor wie is de tool bedoeld?
‘De tool richt zich vooral op kleine en middelgrote projecten van gemeentelijke wegbeheerders. Grote wegbeheerders – denk aan Rijkswaterstaat en provincies - hebben duurzaamheids- en asfaltspecialisten in dienst; die kunnen vaak zelf overweg met rekenprogramma’s als DuboCalc. Voor de meeste gemeenten geldt dat niet; die willen ondersteuning. Met onze tool maken we die complexe materie zo eenvoudig mogelijk, zodat alle organisaties er zelf mee aan de slag kunnen.’
Hoe kun je de tool gebruiken?
‘Vanwege de introductie is de tool dit jaar gratis. CROW organiseert webinars waarin je alle uitleg krijgt. De tool zelf is web-based en heel eenvoudig; je krijgt inloggegevens en kunt via de website stap voor stap aan de slag. De aanpak helpt opdrachtgevers, maar daarmee ook opdrachtnemers. Want de opdracht is veel duidelijker.’
‘Je hoeft niet alles al meteen duurzaam te doen. Je kunt het ook beperken tot alleen een MKI-berekening rondom CO2-uitstoot, bijvoorbeeld. Als gebruiker kies je uit de mogelijkheden, zodat een aannemer weet: hier moet ik mij op richten, want de overige facetten leveren geen punten op.’
‘Met bestaande technieken kunnen we zo’n zestig procent duurzaamheidswinst boeken. Willen we echter in 2050 die honderd procent halen, dan moeten we nu beginnen met innoveren. Aan innovatie zitten meer risico’s verbonden, maar een opdrachtgever kan de aannemer ruimte geven om te experimenteren. Via de tool maak je daar afspraken over.’
Hoe is de tool tot stand gekomen?
‘Zeven jaar geleden zijn alle initiatieven rondom duurzaam asfalt gebundeld in het programma Asfalt Impuls. Toen is ook gezegd: toon nou eens aan hoe duurzaam asfalt al is. Dat is opgepakt door een kerngroep met deelnemers vanuit Rijkswaterstaat en Bouwend Nederland. Daar ben ik een van de leden van. We hebben onder meer gewerkt aan een set rekenregels om milieu-impact van asfalt zo helder mogelijk te maken. Die set is omarmd door de Nationale Milieudatabase. Daarnaast is er een paritaire werkgroep die de rekenregels beheert en actualiseert. En we hebben nagedacht over verificatie; hoe controleer je of de afspraken zijn nagekomen. Al die facetten hebben we opgenomen in de Aanpak Duurzaam Asfalt. De tool hebben we inmiddels overgedragen aan CROW.’
Wat brengt de tool de markt?
‘De aanpak geef je inzicht in die milieu-impact, helpt bij het maken van keuzes en het uitleggen van die keuzes. Je kunt aan je wethouder en aan inwoners uitleggen waarom je doet, wat je doet. En ook: wat het oplevert. Er zit ook een component omgeving in de tool, waarbij je bijvoorbeeld kunt afspreken op welk moment je gaat asfalteren, om overlast voor aanwonenden te beperken. Of je zegt: ik wil die weg zo groen mogelijk aanleggen, dus ik laat extra bomen aanplanten. De tool helpt bij een integrale benadering.’
Nog even samengevat: wat is dé reden om met deze aanpak te beginnen?
‘Kort gezegd: je maakt het behalen van je duurzaamheidsdoelstellingen eenvoudig en goed uitlegbaar. Je hoeft geen expert te zijn; daar heb je die tool voor. Er wordt goed bijgehouden welke duurzaamheidsreductie er is gerealiseerd op welk project. Daarmee sluit deze tool ook aan bij het dashboard dat CROW ontwikkelt voor Duurzaam GWW; je investeert in monitoring, want je kan al heel veel data uit de tool halen.’
Over de Aanpak Duurzaam AsfaltJe hoeft geen rekenexpert te zijn. En je hoeft nog niet uit te blinken in kennis over duurzaamheid. Allemaal niet nodig. Want daar is de Aanpak Duurzaam Asfalt juist voor bedacht. De tool helpt opdrachtgevers én opdrachtnemers bij het maken van verantwoorde keuzes en het monitoren van een asfaltproject. Van A tot Z: eenvoudig en goed uitlegbaar. Die aanpak begint met het bepalen van de duurzaamheidsscores op vijf gebieden; MKI en CO2, circulariteit, innovatie, materieel en omgeving. Zodra de opdrachtgever die scores heeft bepaald, volgen er vijf processtappen waarbij de tool ondersteuning biedt; uitvraag, inschrijven, selecteren, aantonen en verificatie. Welke processtappen?Bij de uitvraag maakt de opdrachtgever duidelijk welke duurzaamheidsscores hij verlangt en welke beloning daar tegenover staat. Daarna volgt het inschrijven en geeft de opdrachtnemer aan wat hij verwacht te kunnen leveren. Daar horen ook eigen duurzaamheidsscores bij. Bij de derde stap – het selecteren – beoordeelt de opdrachtgever de scores van de opdrachtnemer. Daarna volgt eventueel gunning van de opdracht of een deelproject. Een belangrijke vierde stap is het zogeheten aantonen van die scores; de opdrachtnemer laat tijdens en na afloop van het project zien wat er is behaald. Als laatste rest de stap van verificatie. In de tool is een handige methode ingebouwd om te checken of de afgesproken reducties zijn geleverd. Als dat het geval is, wordt de opdrachtnemer uitbetaald. Wat kan je doen?Vooraf bepaalt de opdrachtgever – met hulp van de tool - welke duurzaamheidsscores van belang zijn. Dat gebeurt op vijf terreinen. Bij MKI en CO2 kan je bijvoorbeeld denken aan het gebruik van een lage temperatuur asfalt en bij circulariteit kijk je uiteraard naar hergebruik van asfalt. Bij innovatie draait het vooral om de inzet van nieuwe technieken en bij het onderdeel materieel kijk je met name naar het gebruik van emissieloze machines en voertuigen. Tot slot kan je op het gebied van omgeving nadenken over de aanleg en de overlast voor aanwonenden. Hoe kan je die eventueel beperken? Maar ook: hoeveel groen wil je wellicht aanplanten om de natuur te compenseren? Het mag duidelijk zijn: de tool werkt zowel in het belang van de opdrachtgever als de opdrachtnemer. Met hulp van de tool maken zij niet alleen afspraken over de beloning van duurzame prestaties. Ook de wijze van tussentijds monitoren en achteraf verifiëren is voor iedereen helder. Bovendien verzamelt de tool alle ingebrachte data, waardoor bij een volgend project meer kennis en kunde beschikbaar is. Webinars volgenDe Aanpak Duurzaam Asfalt is onderdeel van het project Aantoonbaar Duurzaam Asfalt. CROW organiseert gratis webinars waar belangstellenden kennismaken met de tool en vragen kunnen stellen. Meer informatie vind je op de website van CROW. |