Duurzaam dijkversterken is meer dan emissieloos bouwen: Kijk ook naar wat er over 100 jaar nodig is!

Een duurzame dijkversterking stopt niet bij emissieloos bouwen of het gebruik van lokale materialen. Toekomstbestendigheid vraagt om visie, samenwerking en durf. Future Ready-manager Noor Gerretsen en ontwerpleider Wilbert van den Bos van WSP leggen uit waarom het essentieel is om nu al rekening te houden met de situatie in 2100.

Bij WSP is het uitgangspunt om dijkversterking zo duurzaam mogelijk te ontwerpen: emissieloos bouwend, lokale materialen gebruikend, Nature-based Solutions toepassend, waarmee we de opgave realiseren, de natuur en de leefomgeving verbeteren voor de omwonenden en de biodiversiteit verhogen. Kortom: we willen de dijk en omgeving beter achterlaten dan die was. Maar, het is niet genoeg.  

Door toekomstige trends op het gebied van klimaat, maatschappij, technologie en grondstoffen te analyseren, werken we met een langetermijnperspectief. Met ons Future Ready-programma anticiperen we op ontwikkelingen zoals bevolkingsgroei, zeespiegelstijging en zwaardere regenval. Dat stelt ons in staat dijken toekomstbestendig te ontwerpen. 

Twee tijdlijnen, één toekomst  
Aan de ene kant versterken en verhogen we dijken voor de komende 50 jaar. Tegelijkertijd werken we aan Ruimte voor de Rivier 2.0, waarmee we de Rijntakken en Maas verruimen zodat ze in 2100 – en zelfs 2200 – extreme waterstanden aankunnen. 

De meest duurzame dijkversterking kijkt dus verder dan de komende decennia. Niet alleen door duurzame uitvoering en het benutten van meekoppelkansen, maar ook door integratie met andere programma's als Ruimte voor de Rivier 2.0 en Programmatische Aanpak grote Wateren (PAGW). Dat betekent rekening houden met waterveiligheid, zoetwaterbeschikbaarheid, natuur, scheepvaart, economische ontwikkeling en ruimtelijke kwaliteit. 

Niet elke dijk hoeft versterkt te worden 

Een systeembrede blik kan betekenen dat een dijkversterking helemaal niet nodig is. Bijvoorbeeld als de rivier elders wordt verruimd, daalt de waterstand en vermindert de druk op de dijken. Ook kan het verhogen van voorlanden voor ecologische doelen, de golfbelasting reduceren en de kwelweg vergroten. Dat vermindert de belasting op de dijk én kan een versterking worden beperkt. Dat bespaart materiaal, energie en kosten. 

Waar versterking wél nodig is, ontwerpen we dijken adaptief. Dat betekent: eenvoudig uitbreidbaar in hoogte en sterkte, mocht de waterstand verder stijgen. Ook moeten we rekening houden met het terugleggen van dijken voor als de rivier in de toekomst meer ruimte nodig heeft. We moeten voorkomen dat we nu beton- en staalconstructies ontwerpen, die we binnen afzienbare tijd weer met een hoop energie moeten slopen. 
 
Visie, lef en samenwerking 
Een toekomstbestendige aanpak vraagt om visie en durf. Een dijk versterken zonder toekomstvisie is als een schip zonder roer: vroeg of laat loop je vast. Maar als waterschap kost het tijd om nieuwe werkwijzen te implementeren, de juiste mensen samen te brengen en de juiste vragen te stellen. Onze engineers werken aan beide fronten - dijkversterking en rivierverruiming - en ondersteunen bij het realiseren van een integrale aanpak. 

Onze projecten 
Zo werken we aan trajecten als Moerdijk-Drimmelen, waarbij we actief meekoppelkansen onderzoeken, zoals het combineren van dijkversterking met buitendijkse natuurontwikkeling door partijen als Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer. Binnen het Ruimte voor de Rivier 2.0 programma werken we aan integraal riviermanagement waarin alle vijf rivierfuncties - waterveiligheid, zoetwaterbeschikbaarheid, natuur, scheepvaart, economische ontwikkeling en ruimtelijke kwaliteit -  samenkomen. 
 
Door deze werelden en diverse toekomstige water gerelateerde vraagstukken te verbinden in een langetermijnvisie, besparen we tijd, geld en schaarse grondstoffen. Zo maken we Nederland écht Future Ready. 

Over Noor 

Noor heeft na haar studie Environmental Sciences in Utrecht gewerkt als adviseur Duurzaamheid en Circulariteit bij een aannemer en als projectleider bij een ingenieursbureau.  Sinds 2024 is zij programmamanager bij WSP in Nederland, verantwoordelijk voor de implementatie en uitvoering van het internationale duurzaamheidsprogramma Future Ready in projecten. 

Over Wilbert

Ontwerpleider Wilbert is opgeleid in Delft en werkt 19 jaar bij WSP. Zijn focus ligt op integrale Verkenningen en Planstudies voor Dijkversterkingen. In zijn projecten borgt hij de integraliteit in het ontwerp. Daarnaast is hij altijd opzoek naar duurzaamheidskansen voor de klant. Dit kan een grote scope optimalisatie zijn of het koppelen van meerdere overheidsprogramma's.