‘Ook aannemers willen die data op orde hebben’

Eigenlijk al jaren en het levert veel enthousiasme op, merken Joop de Groot (vakbeheerder Openbare Ruimte) en Esther van der Lugt (vakbeheerder Duurzaamheid). Dat ze eveneens vooroplopen bij Dashboard Monitoring DGWW zal niemand verbazen. Maar hoe pakken ze dat aan? Welke tips hebben zij? 

In Oss kijkt de gemeente graag hoe het werk zo duurzaam mogelijk kan worden uitgevoerd, vertelt Joop. ‘We zien het als een heel breed onderwerp. Dan praat je bijvoorbeeld ook over de riool-collega’s die ons stimuleren om overal regenwater af te koppelen. Het zit echt in de haarvaten van onze organisatie; iedereen voelt het belang en denkt mee over toepassingen.’

Recycling is ook zo’n thema, vertelt Joop. ‘Gebakken straatstenen laten we nooit aan een aannemer vervallen. Bij een partij versleten stoeptegels hebben we ooit gezegd: draai ze eens om, misschien kan je ook de onderkant gebruiken? Dat bleek prima te kunnen. En zo stimuleren we elkaar tot hergebruik. Ook voor natuursteen zoeken we binnen een project altijd weer een nieuwe toepassing en bij asfalt kiezen we graag voor hergebruik van asfaltgranulaat. Als het kan, doen we het. En als we het doen, blijkt het vaak ook te kunnen. Die houding maakt alert en enthousiast.’

Community of Practice

Ook Oss heeft indertijd de Green Deal Duurzaam GWW 2.0 ondertekend, vertelt Esther. ‘Zodoende zaten we in een Community of Practice, een CoP, waarin we goede voorbeelden met elkaar deelden. Heel praktisch, heel plezierig. Die gesprekken hielpen echt. Zo van: hoe kunnen we duurzaamheid nou zo goed mogelijk in projecten borgen? Die CoP gaat door onder het Manifest Duurzaam GWW.  Vanuit onze ervaringen kan ik deze aanraden!’

Oss dacht al langer na over het verder verduurzamen van het asfalt en het monitoren van de effecten, vertelt Esther: ‘Plat gezegd: wat levert het nou qua CO2-reductie en milieu-impact op? Daar heb je data bij nodig en daarvoor hadden we bureau Tauw in de arm genomen. Stapsgewijs zijn we de situatie in beeld gaan brengen. Zo hebben we bijvoorbeeld rondom asfaltonderhoud data verzameld en gekeken waar je tegenaan loopt.’

Beton- en asfaltgebruik

Op gebied van beton- en asfaltgebruik verduurzamen, gaat je veel opleveren, zegt Esther. ‘Nadat we die Green Deal hadden ondertekend, kreeg dat aspect binnen onze organisatie meer aandacht en daarna ging het eigenlijk vanzelf. Onze collega’s pakken het heel snel op.’

Dat de collega’s in Oss graag en veel samenwerken, helpt daarbij, merkt Joop. ‘We staan erom bekend dat we ook over de disciplines heen overleggen. Dat geeft een gezamenlijke focus op wat we willen bereiken én het zorgt ervoor dat we elkaar goed kennen. Bovendien hebben we een redelijk grote organisatie en is er specialisme in huis. Dat helpt ook om projecten vorm te geven en op gebied van duurzaamheid maatwerk te leveren.’

Esther vertelt: ‘De adviseur duurzaamheid van de gemeente is gekoppeld aan alle vakdisciplines en stimuleert het nadenken over kansen. Als je met elkaar de voordelen ziet, helpt dat om ermee aan de slag te gaan. En daar informeren we elkaar ook over, zodat iedereen meegaat in die ontwikkeling. Dat heeft er onder meer toe geleid dat Oss een van de eerste gemeenten is die standaard in alle bestekken laagtemperatuurasfalt voorschrijven.’

Joop vult aan: ‘Heel veel gemeenten hebben nog koudwatervrees rondom duurzaamheid. Wij hebben gewoon gezegd: wat kan ons gebeuren als het niet goed gaat? Heel eerlijk: als er iets mis gaat dan valt het mee omdat we van te voren de risico’s al in kaart hebben gebracht. Gecalculeerd risico dus. Dan durven wij dat best aan om onze nek uit te steken.’

Enthousiasme creëren

Door veelvuldig te rapporteren over de positieve effecten ontstaat binnen de organisatie een spiraal omhoog, vertelt Joop. Bijvoorbeeld rondom het verduurzamen van asfaltonderhoud. ‘Wij rapporteren wat we daarmee bereiken. De collega’s lezen dat, maar ook het bestuur merkt dat er effecten worden behaald en dat verhaal gaat tevens richting de gemeenteraad. Je versterkt elkaar in positieve zin en zorgt voor enthousiasme rondom duurzaam denken en handelen.’

Esther knikt instemmend: ‘Dat vinden we ook het prettige aan Dashboard Monitoring DGWW; je kunt over een langere termijn laten zien waarom je bepaalde stappen zet. Dat is fijn richting raad en college, maar het helpt in eerste instantie vooral om als afdelingen van te leren. Je kunt direct zien wat het oplevert.’

Rondom het dashboard merkt Joop wel dat het tijd kost om alle gegevens in te vullen. ‘Daar gaat onze eerste aandacht naar uit; wat moet je opvragen bij aannemers en vooral ook: hóe ga je die data opvragen.’ Uiteindelijk moet je die uitvraag standaard in bestekken gaan opnemen, weet hij. ‘Als je er na oplevering van projecten naar moet vragen, is dat een lastige operatie. Tegelijkertijd hebben aannemers er alle belang bij om die data op orde te hebben, want ook zij hebben te maken met doelstellingen op gebied van duurzaamheid.’

Voorbeeldteksten helpen

Esther: ‘Firm of the Future en CROW gaan voor standaard voorbeeldteksten zorgen die we als gemeenten kunnen opnemen in de bestekken. En dat is perfect, want dan kost het bij de wegvoorbereiding relatief weinig tijd om die data op te vragen bij opdrachtnemers.’

Dat CROW cursussen verzorgt rondom het vullen van het dashboard vindt Esther ook lovenswaardig. ‘Dat lijkt mij voor veel organisaties een logisch startpunt. Als dat al ingeregeld wordt, dan is het een kwestie van een cursus volgen en de procedure opnemen in je eigen organisatie.’